W cyklu „Na zawsze – Miloš Forman” pokażemy trzy wczesne, młodzieńcze filmy słynnego czeskiego reżysera, który jak nikt inny potrafił przyglądać się codzienności z czułą uważnością, a jednocześnie nie stracił ostrości widzenia.

Miloš Forman był jednym z najważniejszych przedstawicieli czeskiej Nowej Fali. Światowy rozgłos przyniósł mu nakręcony w 1965 roku film „MIŁOŚĆ BLONDYNKI”, dzieło utrzymane w charakterystycznej atmosferze subtelnej groteski i uroczej kpiny. Jest to historia miłosna rozgrywająca się w sennej, zapadłej nieco prowincji. Główna bohaterka, chorobliwie spragniona miłości, nie ma zbyt wielu okazji do popełnienia grzechu, więc gdy na wieczorku zapoznawczym ociera się o pociągającą postać efemerycznego muzyka z Pragi, decyduje się odnaleźć go i wyrusza na pełną perypetii podróż do stolicy. Film pokażemy na otwarcie cyklu NA ZAWSZE – MILOŠ FORMAN.

W programie przeglądu jest też „CZARNY PIOTRUŚ” – groteskowa, ale bardzo ciepła opowieść o szesnastoletnim młodzieńcu, który zmaga się z zawsze skomplikowaną inicjacją seksualną i zbyt wymagającymi, nadopiekuńczymi rodzicami. Dzieło skrywa całe ławice małych skarbów, czekających na ponowne odkrycie, a jeśli ktoś chciałby dowiedzieć się co łączy renesansowe oleodruki z pradawną sztuką podrywu, musi koniecznie zobaczyć ten film. W „PALI SIĘ MOJA PANNO”, słynnej perle czeskiej Nowej Fali podobnie jak w „Czarnym Piotrusiu” Forman snuje swą opowieść wokół centralnego motywu wielkiej imprezy w małym miasteczku. Trwają przygotowania do ważnej strażackiej uroczystości, a mające miejsce w tym czasie wypadki ujawniają najróżniejsze słabostki uczestników zabawy. W tragikomicznej fabule wielu krytyków doszukuje się alegorii systemu komunistycznego, którego kuriozalne mechanizmy działania artysta dyskretnie i z gracją napiętnował.

We wszystkich trzech filmach daje się odczuć z całą mocą charakterystyczne dla reżysera zabiegi: bohaterowie pokazywani są przez pryzmat targających nimi wewnętrznych sprzeczności, a całość jest nasycona jedynym w swoim rodzaju poczuciem humoru. Czeską karierę Formana przerwały wydarzenia Praskiej Wiosny i wygnały go aż za Ocean Atlantycki. Reżyser przyjął los ekspatrianta jednak za dobrą monetę. Stał się wnikliwym obserwatorem amerykańskiej kultury, a jego dar błyskotliwego portretowania otaczających go ludzi, zjawisk, idei oraz trendów pozwolił mu uniknąć powielania klisz, schematów myślowych i konwencji, które pogrążyły niejednego przybywającego z Europy artystę.

W 1975 roku reżyser wydaje na świat „Lot nad kukułczym gniazdem” z główną rolą niezastąpionego Jacka Nicholsona. Film zyska status kultowego, jest też odczytywany jako uniwersalny pamflet na okrucieństwo i bezduszność systemu. W musicalu „Hair” reżyser przygląda się perypetiom amerykańskich dzieci-kwiatów. W następnych latach daje się poznać jako przenikliwy i przewrotny biograf: w „Amadeuszu” portretuje Mozarta z punktu widzenia jego rywala Salieri’ego; w filmie „Skandalista Larry Flynt” przedstawia walkę o wolność słowa z punktu widzenia wydawcy pisma dla dorosłych. Wreszcie w „Człowieku z księżyca” opowiada historię słynnego amerykańskiego komika Andy’ego Kauffmana, który radykalnie odmienił oblicze komedii, choć jemu samemu rzadko było do śmiechu. W swoich filmach Forman łączył skrajne doświadczenia: wschodniego totalitaryzmu i zachodniego konsumpcjonizmu, nie tracąc przy tym z oczu jednostki.

Karol Sekta, „Głos Dwubrzeża”

« Jakubik Superstar NUMER DRUGI »